Knokken op de bühne

Mien Duynmaer-Van Twist

Honderd jaar geleden gingen toeschouwers en stakingsbrekers met elkaar op de vuist in de Haagse Schouwburg. Inzet: op het toneel stonden beroemde acteurs en actrices, terwijl vele collega's in staking waren, uit protest tegen het uitbuitingsbeleid van de impressario's en schouwburgdirecteuren. Dit schreef de Haagse Courant op 13 januari 1920:

Tijdens de opvoering van ,,Mr. Parablo en zijn keukenmeisje" door den directeur en de niet-stakende leden van het ,,Hofstad-Tooneel" hebben zich Zaterdagavond in het Theater Verkade betreurenswaardige incidenten voorgedaan.
Omtrent het verloop der voorstelling vernemen wij het volgende:
Vóór den aanvang van het stuk kwam de heer van der Lugt Melsert voor het voetlicht en verzocht den aanwezigen om, wanneer in den loop van den avond wellicht biljetten door de zaal zouden worden gestrooid of op andere wijze zou worden gedemonstreerd, de kalmte te bewaren.

Hierna ging het doek omhoog en begon de voorstelling. Direct begon ook de demonstratie tegen Mien Duymaer van Twist. Van uit de zaal werd haar toegeroepen, dat zij een onderkruipster was.
De politie verwijderde dengene die geroepen had uit de zaal. Nauwelijks echter was dit incident voorbij, of van den anderen kant begon het geroep van ,,onderkruipster" opnieuw en werden tevens een groot aantal manifesten der stakers door de zaal gestrooid. Wéér optreden der politie en uitzettingen. Cor van der Lugt Melsert komt weer voor het voetlicht om het publiek toe te spreken. Hij laakt de gedragingen der tooneelkunstenaars en deelt mee, dat de optredenden eenvoudig hun contractueele verplichtingen nakomen. Hierna wordt het spel weer aangevangen ; langer dan vijf minuten duurt de rust echter niet, want al heel' spoedig fladderen wéér de biljetten door de zaal en weerklinkt weer het geroep „onderkruipster".
Toen gebeurde het ongehoorde: het serieuse Verkade-publiek mengde zich in den strijd, en in een minimum van tijd was het een oorverdoovend lawaai in de zaal. Een formeèle vechtpartij ontstaat.
Er wordt geschreeuwd, geslagen, getrapt. Men ziet menschen met blauw geslagen oogen, met bloedende wonden, stuk gescheurde kleeren. Langzamerhand verplaatst zich de strijd' naar de vestibule. Hier gelukt het de politie de vechtenden te scheiden en de stakers-supporters onder haar bescherming te nemen. Ten derde male verschijnt Cor van der Lugt Melsert ten tooneele en stelt nu de vraag of het den wensch van het publiek is, dat er zal worden doorgespeeld, dan wel of men liever de voorstelling wil beëindigd zien. Een daverend ,,ja, doorspelen" is het antwoord op deze vraag. Men brengt den directeur een grootsche ovatie.
Voordat het spel wordt voortgezet komt eerst nog de heer Kramer op het tooneel en maant die aanwezigen, die nog lust mochten hebben de orde te verstoren, aan, zich van verdere demonstraties te
onthouden, daar de ordeverstoorders zullen worden gearresteerd en na procesverbaal naar de terechtzitting zullen worden verwezen. Groot is blijkbaar de vrees voor het
laatste dreigement niet, want toen na ongeveer vijf minuten die heer van der .Lugt
in zijn rol optrad, riepen een paar mannen van uit de zaal: „Mijnheer de directeur, ik vraag het woord". Het wreede spel van tevoren herhaalt zich, weer ontstaat een vechtpartij, waarin de politie moet tusschen beide komen. Velen vonden het blijkbaar toen genoeg
en verlieten de zaal. Opnieuw wendde de heer van der Lugt zich tot het publiek, thans met de meedeeling, dat hij alleen wilde doorspelen, wanneer het publiek het arresteeren van
eventueele ordeverstoorders verder aan de politie zou overlaten. Hierna kon de voorstelling voortgang vinden. De meeste spelers, Cor van der Lugt Melsert, Mien Duymaer van Twist, Anna van Ees, mevrouw van Beersen en Philip la Chapelle kregen bloemen.
Ook buiten den Schouwburg was 't tijdens het rumoer daar binnen niet rustig. Militaire politie en bereden agenten moesten aanrukken om den toestand meester te blijven.
Nader vernemen, we, dat 12 belhamels, geen tooneelspelers, maar betaalde propagandisten, en beter bekend bij de politie dan bij het schouwburgpubliek, aan het politiebureau aan de Nieuwe Haven zijn
opgeborgen.